پیش به سوی انزوا؟ !

 

بسیاری از منتقدان دولت روحانی به دستگاه دیپلماسی خرده می گرفتند که همه ی انرژی اش را برای مذاکرات هسته ای صرف می کند و از مسائل منطقه ای از جمله بحران سوریه غافل است اما در این چند ماه که پرونده ی هسته ای با تدبیر روحانی و تیم همراهش بسته شده است هم تفاوت چندانی در نوع کنش ایران در موضوعات منطقه دیده نمی شود و می توان چنین نتیجه گرفت که دلیل کم تحرکی دیپلمات های ایرانی در قضیه ی سوریه و مانند آن نه تمرکز بر پرونده ی هسته ای بلکه چیز دیگری است. در این روزها و با جدی تر شدن مذاکرات روسیه و امریکا و نزدیک شدنشان به توافقی درباره ی بحران سوریه و همچنین شنیده هایی مبنی بر قریب الوقوع بودن مذاکرات سه جانبه بین سوریه ، ترکیه و روسیه بیش از گذشته جای خالی ایران در این صحنه احساس می شود.

 

وقتی به سوابق تیم سیاست خارجی منتخب دولت روحانی نگاهی می اندازیم می بینیم که در سوابقشان حضور در مذاکرات پیچیده تر و دشوارتر از بحران سوریه را دارند و به خوبی هم از آن آزمون های سخت عبور کرده اند بنابراین نمی توان ناتوانی آن ها را دلیلی برای عدم تاثیرگذاری دپلماتیک بر بحران سوریه قلمداد کرد. پس دلیل این عدم حضورهای ایران در صحنه ی سوریه در بعد دیپلماتیک چیست؟

 

برای پاسخ دادن به این سوال می توانیم به چهار فرضیه فکر کنیم :

 

1ــ این کم تحرکی در عرصه ی سیاسی و حضور پر رنگ در حوزه ی نظامی در بحران سوریه تصمیم کلیت نظام بوده و دولت هم مطابق قانون اساسی موظف به اجرای آن است حتی اگر چنین دیدگاهی را قبول نداشته باشد.

 

2ــ دیدگاه های ایران در موضوع سوریه در برابر نظرات دیگر قدرت های درگیر در این بحران مانند ساز ناکوک باشد و آن قدرت ها تصمیم به منزوی کردن ایران و عدم پذیرش کشورمان بعنوان یک طرف مذاکرات گرفته باشند.

 

3ــ ایران و روسیه به طرح مشترکی رسیده باشند و تصمیم گیران کشور حضور روس ها در عرصه ی دیپلماسی را کافی بدانند.

 

4ــ تیم دیپلماسی دولت بواسطه ی خط قرمز بودن مذاکره با امریکا دچار نوعی هراس از ایفای نقش جدی در این موضوع شده باشد ، زیرا طبیعتا نمی توان با دست و پای بسته به جنگ "گرگ" رفت.

 

این که کدام یک از این چهار فرضیه (یا فرضیه ای دیگری) دلیل این کم تحرکی دستگاه دیپلماسی در این موضوع است مشخص نیست اما آنچه مشخص است این است که ایران هزینه های جانی و مالی و سیاسی بسیاری در بحران سوریه پرداخت کرده است و پذیرفتنی نیست آن جایی که می توان بخشی از این هزینه ها را به طریقی جبران کرد جای ما خالی باشد.